در سال ۱۳۸۳ استان خراسان بزرگ به ۳ استان تقسیم شد و یکی از استان های تشکیل شده خراسان شمالی می باشد که در شمالی شرقی کشور قرار دارد. این استان دارای ۶ شهر به نام های مرکز استان بجنورد، شیروان، اسفراین، جاجرم، فاروج، مانه و سملقان می باشد. این استان بین ۲ رشته کوه کپه داغ در شمال و دنباله البرز یعنی آلاداغ، شاه جهان در جنوب و مجموعا” سرزمینی کوهستانی با دشت های حاصلخیز در میان کوه ها می باشد و شرایط مناسبی برای کشاورزی و دامپروری دارد. در استان خراسان شمالی دارای گویش های متفاوتی است و سالیان سال با هم در ارتباط می باشند این گویش ها شامل: ترکی، فارس، تاتی، بلوچی، کردی کرمانجی، ترکمنی و فارسی دری می باشد. در ادامه مطلب می خواهیم برخی از جاذبه های گردشگری و دیدنی این استان را برای گردشگران عزیز شرح دهیم.
پارک گردشگری باباامان یکی از پارک های قدیمی ایران می باشد که در ۱۰ کیلومتری جاده بجنورد _ شیروان قرار دارد. در این پارک امامزاده آی وجود دارد که به بابا امان مشهور است و به دلیل قرار داشتن این پارک در کنار جاده اصلی درر تمام ایام سال یکی از محلهای اصلی اتراق مسافرین و زائرین است. پارک باباامان دارای استخرهای متعدد و دارای درختت های ازجمله چنارک، زالزالک، اقاقیا و زردآلو است و همچنین در محدوده ای از پارک جانورانی از جمله گوزن زرد، قوچ، میش، قوچ اوریال و آهو از گونه های نادر موجود می باشد. چشمه این مجموعه تفریحی که از نوع آبهای معدنی محسوب میشود و از چهار نقطه درون تپهای میجوشد و به درون استخرهایی میریزد که با اختلاف سطح ساخته شدهاست. این پارک دارای امکاناتای نظیر رستوران، متل، پارک بازی کودکان، نانوایی و نمایشگاههای فصلی صنایع دستی این استان، است. بر روی تپهای از بابا امان، محلی به نام قوری و سماور وجود دارد که محلی برای استراحت کوتاه مدت و نوشیدن چای ساخته شده است و علت نامگذاری آن وجود نمادی بزرگ از قوری و سماور به ارتفاع بیش از ۴ متر میباشد.
از بناهای دوره قاجاریه است و امروز بنای آیینه خانه مفخم به عنوان موزه تاریخی فرهنگی بجنورد مورد استفاده قرار می گیرد. عمارت مفخم همراه با بناهای دیگری از جمله آیینهخانه، کلاه فرنگی، حوضخانه و سردر در باغ بزرگی قرار داشته که مجموعه دارالحکومه مفخم را تشکیل میدادهاند. عمارت مفخم ۳۲ اتاق و ۲ تالار با آینهکاریها، کاشیکاریها و گچبریهای بسیار زیبا و تماشایی دارد و یکی از آثار بینظیر عصر ناصرالدین شاه محسوب میشود و به دستور یارمحمدخان شادلو معروف به سردار مفخم ساخته شده و به عنوان فضای اداری و دیوانی برای انجام دیدارهای رسمی سردار مفخم با رجال سیاسی عهد قاجار و نیز انجام مراسم تشریفات نظامی و رایزنی درباره مسائل سیاسی واجتماعی سران ایل مناطق تحت حکومت، مورد استفاده قرار می گرفته است.
غارهای هنامه در شهرستان شیروان در جنوب روستای هنامه در دهستان سیوکانلو قرار گرفته است. این غارها که با دست کنده شدهاند(دستکند) در یکی از درههای فرعی مسیر رود اترک علیا به ارتفاع حدود هزار متر بالاتر از سطح دریا واقعع شده است. زمانی جمعیت قابل توجهی از ساکنان بومی منطقه را در خود جای میداده که در سینه کوهی به نام “گرمه دره”” قرار گرفته . تمام عناصر معماری داخل این فضاها از قبیل آخورها، اجاقها و غیره از جنس کوه و به صورت دستکند ایجاد شده است.
زوارم در ٢٨ کیلومتری جنوب غربی شهرستان شیروان واقع شده که به معنی «دره بهشت» است. در این دره بهشت که باغهای زیبای میوه در این دره قرار دارد زیبای این روستا را چند برابر کرده است. چشمه سارها، آبشارها، حوضچه های سنگی، کوههای سر به فلک کشیده، باغهای میوه، رودخانه پر آب، مراتع غنی و انواع گیاهان دارویی و خوراکی موزائیک بسیار زیبایی از طبیعت را به نمایش درآورده اند. رودخانه زوارم، از کوههای جهان ارغیان موسوم به تخت میرزا سرچشمه میگیرد و در مسیر خود مزارع و باغهای روستاهای زوارم، شیرآباد، ورقی، عبدآباد و توده را مشروب میسازد و به رودخانه اترک میپیوندد. اوچ دوشی، از مکانهای تفرجگاهی روستاست، که سه چشمه ی جوشان دارد. این چشمه ها، از دامنه کوه به طرف دره سرازیر میشوند. پیرامون این چشمه ها سرسبز و زیباست.
این آبشار در ۷ کیلومتری شرق بجنورد و در نزدیکی روستای حمید واقع شده است. آب آبشار حمید از روستای آبچور سرچشمه میگیرد و پس از چندین کیلومتر و عبور از مناطق مختلف در کوهستانهای حمید در انتهای درهای پیچ در پیچ صخرهای قرار گرفته که آب آن از دو ستون (کوه) سنگی ۲۵ متری میریزد. در اطراف آبشار حمید ، درختان برافراشته انجیر و بوتههای پربار تمشک وحشی به وفور دیده میشود. یکی از زیباییهای دیگر این منطقه وجود اتاقی دوار سنگی روی صخرهای است که به گفته اهالی روستا در گذشته فردی در آنجا زندگی میکرده است.
بش قارداش در ۷ کیلومتری بجنورد و در ابتدای جاده بجنورد به اسفراین قرار دارد که از لحاظ واژه به پنج برادر معنا شده است. این گردشگاه به ویژه در ۶ ماه اول سال از گردشگران بسیاری پر است و محیطی دلپذیر برای اوقات فراغت می باشد. , دارای امکانات تفریحی همچون شهربازی، آلاچیق، سرویش بهداشتی، غرفه های صنایع دستی و… می باشد.
سالوک در شمال غربی اسفراین قرار دارد و در این منطقه دره های زیبا و دیدنی زاری، جوزی و چهار برج جنگل های پراکنده مشهود می باشذ. این منطقه زیستگاه پرندگان و حیوانات بسیاری همچون آهو، قوچ، میش است و جاذبه های گیاهی مانند گلابی و آلوچه وحشی، زرشک، قره میغ، ریخوک، زالزالک، نسترن وحشی، افرا کرکو، گز انجیر و گردوست. دره سالوک با طول حدود ۱۵کیلومتر، ۱۵چشمه دایمی به صورت نهر دارد که منظره های بسیار زیبا و دیدنی رو بوجود آورده است. وجود غارهای مهم از جمله غار رختیان و غار پلنگ تخته نی در سالوک و غار پیش قلعه در پارک ملی و حفاظت شده ساریگل از مناطقی هستند که گردشگران و طبیعت دوستان رو به سوی خود جذب می کند.
برای دیدن درکش باید به ۳۰ کیلومتری شهر آشخانه مرکز شهرستان مانه و سملقان و ۷۰ کیلومتری بجنورد مرکز استان خراسان شمالی سفر کنید. این روستا دارای طبیعتی جنگلی و کوهستانی با چشمه سارهای فراوان دارد و تنها جنگل بلوطط منطقه شرق کشور در این روستا می باشد. آنچه دوستداران طبیعت رو به درکش میکشاند، دره کنداب در جنوب آبادی وو جنگل زیبا و انبوه بلوط.وجود آبشارها و رودخانهها،باغهای میوه متنوع و فراوان، انواع گیاهان دارویی، حیات وحش منحصر بفرد، آثار و تپههای تاریخی متعدد و محیط زیبا همه ساله گردشگران زیادی رو به این روستا جذب میکند.
گلیل در ۸۰ کیلو متری شمال شیروان و در مرز میان ایران و ترکمنستان واقع است. در تاریخ ۲۷ تیر ماه سال ۱۳۵۰ توسط سازمان شکاربانی و نظارت بر صید، با عنوان منطقه حفاظت شده معرفی شد. گلیل یکی از مناطق حفاظت شدهه ایران می باشد که به دلیل جلوگیری از چرای دام و دیگر بهره برداری ها ، منطقه نسبتا دارای محیطی دست نخوردهه است. این منطقه دارای آب و هوای کوهستانی با شیبهای تند و درههای عمیق و صخرههای مرتفع میباشد و زمستانهای سرد و تابستانهای معتدل دارد. در این منطقه انواع گونه های جانوری عبارت است از پلنگ، کل، بز، قوچ، آهو، گراز ،گرگ ،روباه ،کبک و دیگر پرندگان و انواع گونه های گیاهی شامل : سرو کوهی (ارس یا مرخ) ، زرشک کوهی ،انواع گونه های گون ،کتیرا ، انواع لاله ها ،آلاله زرد ، شقایق ، گل پر ، انواع افوربیا ، گونه های خانواده چتریان ، کاکوتی (آنخ) ، چای کوهی(پپوک) ، پونه ، بومادران ، گزنه و گونه های تیره گل گاو زبان ، گونه های چمن و جگن و … . موجود می باشد. در این منطقه به ویژه بهار گردشگران بسیاری برای سپری کردی روزی ایده ال سفر می کنند.
منبع: تورکیش-تورمشهد.com